فهرست محتوا
عراق در غرب آسیا واقع شده است و با ایران، ترکیه، سوریه، عربستان سعودی، کویت و اردن مرز مشترک دارد. این کشور دارای دو رودخانه ی مهم به نام های دجله و فرات است که از کوه های ترکیه سرچشمه می گیرند و در نهایت به خلیج فارس می ریزند.
نزدیکی عراق به ایران و ثبات امنیت عراق باعث شده حمل و نقل کالا به عراق رشد بیشتری پیا کند و در این بین اهمیت شرکتی که توانایی ارائه خدمات در حوزه حمل و نقل بین المللی و بازرگانی را داشته باشد نیز روز به روز بیشتر می شود.
عراق از نظر آب و هوایی دارای تنوع زیادی است. در بخش های غربی و مرکزی این کشور، آب و هوای خشک و بیابانی حاکم است، در حالی که در بخش های شمالی و شرقی، آب و هوا کوهستانی و معتدل تر است.
اقتصاد عراق بر پایه ی صادرات نفت استوار است. این کشور از نظر ذخایر نفت در رتبه ی پنجم جهان قرار دارد. با این حال، جنگ ها و ناآرامی های سیاسی در دهه های اخیر به اقتصاد عراق آسیب زیادی زده است.
حمل و نقل کالا به عراق از طریق دریا
حمل و نقل دریایی یکی از روشهای مهم جابجایی کالا در عراق به شمار میآید. این کشور با داشتن خط ساحلی در خلیج فارس، از بنادر متعددی برای صادرات و واردات کالا استفاده میکند.
مسیرهای اصلی حمل و نقل دریایی از ایران به عراق عبارتند از:
مسیر خرمشهر - بصره
این مسیر کوتاهترین مسیر دریایی بین دو کشور است و برای جابجایی حجم زیادی از کالا، به خصوص کالاهای فلهای، مانند مصالح ساختمانی و مواد غذایی، استفاده میشود.
مسیر بندرعباس - ام قصر
این مسیر برای جابجایی کالاهای کانتینری و محمولههای عمومی استفاده میشود. بندرعباس بزرگترین بندر ایران و ام قصر مهمترین بندر عراق است.
مسیر بوشهر - فاو
این مسیر برای جابجایی کالاهای نفتی و فرآوردههای نفتی استفاده میشود. بندر بوشهر یکی از مهمترین بنادر نفتی ایران و فاو از بنادر جنوب عراق است.
علاوه بر این مسیرهای اصلی، بنادر دیگری در ایران و عراق نیز وجود دارند که میتوان از آنها برای حمل و نقل دریایی کالا استفاده کرد.
چه کالا هایی در این مسیر ها جابجا می شوند؟
کالاهای مختلفی از ایران به عراق با حمل و نقل دریایی جابجا میشوند.
برخی از مهمترین این کالاها عبارتند از:
کالاهای فلهای:
- مصالح ساختمانی مانند سیمان، گچ، سنگ و آجر
- مواد غذایی مانند گندم، برنج، روغن و حبوبات
- مواد معدنی مانند سنگ آهن، مس و گوگرد
- کود و سموم شیمیایی
کالاهای کانتینری:
- لوازم خانگی و آشپزخانه
- لوازم الکترونیکی و برقی
- مصالح تاسیساتی و صنعتی
- قطعات یدکی و ماشین آلات
- فرش و موکت
- مواد شیمیایی و دارویی
محمولههای عمومی:
- خودرو و وسایل نقلیه
- دام زنده
- مواد نفتی و فرآوردههای نفتی
حجم صادرات کالا از ایران به عراق با حمل و نقل دریایی در سالهای اخیر به طور قابلتوجهی افزایش یافته است. این امر نشاندهنده روابط تجاری رو به رشد بین دو کشور و اهمیت حمل و نقل دریایی در جابجایی کالا بین آنها است.
برای مطالعه بیشتر:
حمل و نقل کالا به عراق از طریق قطار
حمل و نقل ریلی در عراق سابقهای طولانی دارد و اولین خط آهن این کشور در سال 1912 توسط آلمانها احداث شد. با این حال، شبکه ریلی عراق در طول سالهای جنگ و ناآرامیهای سیاسی به شدت آسیب دید و بخش قابل توجهی از آن از بین رفت.
در حال حاضر، شبکه ریلی عراق در حال بازسازی و توسعه است. دولت عراق در نظر دارد با سرمایهگذاری در این بخش، حمل و نقل ریلی را به یکی از روشهای اصلی جابجایی کالا و مسافر در این کشور تبدیل کند.
شهرهای مهم متصل به شبکه ریلی عراق:
- بغداد: پایتخت عراق و مهمترین مرکز سیاسی و اقتصادی این کشور است. بغداد به چندین شهر دیگر عراق از طریق خط آهن متصل است.
- بصره: دومین شهر بزرگ عراق و مهمترین مرکز تجاری این کشور در جنوب است. بصره به چندین شهر دیگر عراق از جمله بغداد، موصل و کرکوک از طریق خط آهن متصل است.
- موصل: سومین شهر بزرگ عراق و مرکز استان نینوا است. موصل به چندین شهر دیگر عراق از جمله بغداد و کرکوک از طریق خط آهن متصل است.
- کرکوک: مرکز استان کرکوک و یکی از مهمترین مناطق نفتخیز عراق است. کرکوک به چندین شهر دیگر عراق از جمله بغداد و موصل از طریق خط آهن متصل است.
- اربيل: پایتخت اقلیم کردستان عراق و یکی از مهمترین مراکز اقتصادی و فرهنگی این منطقه است. اربیل به چندین شهر دیگر عراق از جمله بغداد و موصل از طریق خط آهن متصل است.
علاوه بر این شهرها، چندین شهر دیگر عراق نیز به شبکه ریلی این کشور متصل هستند.
در حال حاضر، هیچ شهرستانی در عراق به طور مستقیم از طریق شبکه ریلی به ایران متصل نیست.
و به همین دلیل هیچ کالایی از ایران به عراق با حمل و نقل ریلی منتقل نمیشود.
با این حال، چندین پروژه برای اتصال شبکه ریلی ایران و عراق در حال برنامهریزی و اجرا است.
مهمترین این پروژهها عبارتند از:
- پروژه اتصال شلمچه - بصره: این پروژه که به عنوان "پل ریلی خلیج فارس" نیز شناخته میشود، شامل احداث 32 کیلومتر خط آهن جدید بین مرز شلمچه در ایران و شهر بصره در عراق است. این پروژه در سال 1401 آغاز شده و انتظار میرود در سال 1403 به بهرهبرداری برسد.
- پروژه اتصال کرمانشاه - سلیمانیه: این پروژه شامل احداث 270 کیلومتر خط آهن جدید بین شهر کرمانشاه در ایران و شهر سلیمانیه در عراق است. این پروژه در مراحل اولیه مطالعه و بررسی قرار دارد.
- پروژه اتصال خرمشهر - بصره: این پروژه شامل احداث 16 کیلومتر خط آهن جدید بین شهر خرمشهر در ایران و شهر بصره در عراق است. این پروژه در حال مطالعه و بررسی است.
با تکمیل این پروژهها، ایران و عراق از طریق شبکه ریلی به یکدیگر متصل خواهند شد و این امر میتواند تحولات مثبتی در زمینههای مختلف، از جمله تجارت، گردشگری و حمل و نقل مسافر بین دو کشور به وجود آورد.
حمل و نقل کالا به عراق از طریق جاده
حمل و نقل جاده ای یکی از رایج ترین روش های جابجایی کالا بین ایران و عراق است. این روش به دلیل هزینه مناسب، سهولت انجام و دسترسی به مرزهای زمینی متعدد بین دو کشور، محبوبیت زیادی دارد.
مسیرهای حمل و نقل جاده ای از ایران به عراق:
مسیرهای اصلی:
- مسیر مهران - زرباطیه: این مسیر کوتاه ترین مسیر زمینی بین دو کشور است و برای جابجایی حجم زیادی از کالا، به خصوص کالاهای فاسد شدنی و محموله های فوری، استفاده می شود.
- مسیر کرمانشاه - خسروی - پال مولان: این مسیر برای جابجایی کالاهای کانتینری و محموله های عمومی استفاده می شود.
- مسیر ایلام - مهران - بدره: این مسیر برای جابجایی کالاهای نفتی و فرآورده های نفتی استفاده می شود.
مرزهای فرعی:
- شیخ ویس - حاج عمران: این مرز در استان کردستان ایران و استان دهوک عراق واقع شده است.
- باشماق - پرویزخان: این مرز در استان کردستان ایران و استان سلیمانیه عراق واقع شده است.
- تمرچین - حاج عمران: این مرز در استان کرمانشاه ایران و استان دهوک عراق واقع شده است.
- جنوب مهران - چم تیمن: این مرز در استان ایلام ایران و استان واسط عراق واقع شده است.
کالاهایی که در این مسیر ها از ایران به عراق وارد می شوند:
طیف گسترده ای از کالاها از طریق حمل و نقل جاده ای از ایران به عراق وارد می شوند.
برخی از مهم ترین این کالاها عبارتند از:
مواد غذایی:
- میوه و سبزیجات
- لبنیات و تخم مرغ
- گوشت و فرآورده های گوشتی
- برنج، روغن و حبوبات
- خرما و سایر خشکبار
- آبمیوه و نوشیدنی
مصالح ساختمانی:
- سیمان، گچ و آهک
- آجر، بلوک و سنگ
- میلگرد، تیرآهن و ورق
- مصالح تاسیساتی و لولهکشی
- کاشی و سرامیک
مواد شیمیایی و پلیمری:
- کود و سموم شیمیایی
- مواد شوینده و پاک کننده
- رنگ و رزین
- پلاستیک و لاستیک
- مواد شیمیایی صنعتی
لوازم خانگی و آشپزخانه:
- یخچال و فریزر
- اجاق گاز و فر
- ماشین لباسشویی و ظرفشویی
- لوازم برقی کوچک
لوازم الکترونیکی و برقی:
- تلویزیون و لوازم صوتی و تصویری
- تلفن همراه و لوازم جانبی
- کامپیوتر و لپ تاپ
- لوازم برقی منزل
مصالح تاسیساتی و صنعتی:
- لوله، شیرآلات و پمپ
- کابل و سیم برق
- موتور و دیزل ژنراتور
- ابزار و یراق آلات
حمل و نقل کالا به عراق از طریق هوا
حمل و نقل هوایی کالا از ایران به عراق روشی سریع و کارآمد برای جابجایی محموله هایتان بین دو کشور است. این گزینه به ویژه برای کالاهای فاسد شدنی، ارزشمند یا زمانی که زمان اهمیت دارد، مناسب است.
مسیرهای حمل و نقل هوایی کالا از ایران به عراق:
مسیر مستقیم:
- سریعترین و مطمئنترین روش حمل و نقل هوایی کالا از ایران به عراق است.
- پروازهای مستقیم از فرودگاههای اصلی ایران مانند امام خمینی، مهرآباد و مشهد به فرودگاههای بغداد، نجف، اربیل و سلیمانیه انجام میشود.
- مزایای این روش شامل زمان کوتاه حمل و نقل، امنیت بالا و عدم نیاز به تشریفات گمرکی در مرز است.
- معایب این روش شامل هزینه بیشتر نسبت به سایر روشها و محدودیت در حجم و نوع کالای قابل حمل است.
مسیر با توقف:
- در این روش، کالا با یک یا چند بار توقف در فرودگاههای دیگر به عراق حمل میشود.
- فرودگاههای دوبی، ابوظبی و استانبول معمولاً به عنوان فرودگاههای واسطه در این مسیر عمل میکنند.
- مزایای این روش شامل هزینه کمتر نسبت به مسیر مستقیم و امکان حمل حجم بیشتر و انواع مختلف کالا است.
- معایب این روش شامل زمان بیشتر حمل و نقل، احتمال آسیب به کالا به دلیل جابجایی و تشریفات گمرکی در فرودگاههای واسطه است.
مسیر چارتری:
- در این روش، یک هواپیمای کامل برای حمل کالا از ایران به عراق کرایه میشود.
- این روش برای حمل حجم زیاد کالا یا کالای خاص که نیاز به شرایط ویژه حمل و نقل دارد مناسب است.
- مزایای این روش شامل انعطافپذیری در زمانبندی و شرایط حمل و نقل و امنیت بالا است.
- معایب این روش شامل هزینه بسیار زیاد و محدودیت در یافتن شرکتهای هواپیمایی که خدمات چارتر ارائه میکنند است.
کالاهای صادراتی از ایران به عراق از طریق حمل و نقل هوایی:
طیف گستردهای از کالاها از طریق حمل و نقل هوایی از ایران به عراق صادر میشوند.
- مواد غذایی: میوه و سبزیجات، لبنیات، گوشت، مواد غذایی فرآوری شده، نوشیدنیها
- محصولات کشاورزی: زعفران، خرما، پسته، کشمش، خشکبار
- مصالح ساختمانی: سیمان، فولاد، کاشی، سرامیک
- صنایع شیمیایی و پتروشیمی: مواد پلیمری، مواد شیمیایی معدنی، رنگ و رزین
- دارو و تجهیزات پزشکی: داروهای انسانی و دامپزشکی، لوازم مصرفی پزشکی، تجهیزات آزمایشگاهی
- لوازم خانگی و آشپزخانه: لوازم برقی، ظروف، فرش و منسوجات
- مصنوعات پلاستیکی و لاستیکی: لوله و اتصالات، قطعات خودرو، اسباب بازی
- ماشین آلات و تجهیزات: ماشین آلات صنعتی، تجهیزات ساختمانی، لوازم یدکی
- حیوانات زنده: اسب، گوسفند، مرغ
حمل و نقل کالا به عراق با طریق ترکیبی
حمل و نقل چند وجهی به ترکیبی از روش های حمل و نقل مانند زمینی، دریایی و هوایی برای جابجایی کالا از یک نقطه به نقطه دیگر اشاره دارد. این روش می تواند برای حمل کالا از ایران به عراق با مزایای مختلفی از جمله:
کاهش هزینه: حمل و نقل چند وجهی می تواند به طور کلی ارزان تر از حمل و نقل با یک روش واحد مانند حمل و نقل هوایی باشد.
افزایش انعطاف پذیری: این روش به شما امکان می دهد از مزایای مختلف هر روش حمل و نقل استفاده کنید و مسیر خود را متناسب با نیازهای خود سفارشی کنید.
دسترسی به مناطق بیشتر: حمل و نقل چند وجهی به شما امکان می دهد به مناطقی که با یک روش حمل و نقل واحد قابل دسترسی نیستند، کالا ارسال کنید.
مسیرهای رایج حمل و نقل چند وجهی از ایران به عراق:
مسیر 1:
- حمل و نقل زمینی از مبدا در ایران تا مرزهای غربی (مانند مهران، خسروی یا باشماق)
- حمل و نقل دریایی از طریق بنادر خرمشهر یا آبادان به بنادر بصره یا فاو در عراق
- حمل و نقل زمینی از بنادر عراق تا مقصد نهایی
مسیر 2:
- حمل و نقل زمینی از مبدا در ایران تا مرزهای شمال غربی (مانند پرویزخان یا باشماق)
- حمل و نقل زمینی از طریق خاک اقلیم کردستان عراق
- حمل و نقل زمینی از اقلیم کردستان عراق تا مقصد نهایی
مسیر 3:
- حمل و نقل هوایی از ایران به فرودگاه های بغداد، نجف، اربیل یا سلیمانیه در عراق
- حمل و نقل زمینی از فرودگاه ها تا مقصد نهایی