فهرست مطالب
گمرک، دروازه ورود و خروج کالا به کشورهاست و نقش مهمی در تجارت بین‌المللی ایفا می‌کند. درک مفاهیم و اصطلاحات گمرکی برای هر کسی که در تجارت بین‌المللی فعالیت می‌کند، چه به عنوان واردکننده، صادرکننده، ترخیص‌کالا، ترخیص‌کار یا حتی خریدار و فروشنده کالا، ضروری است. این بلاگ به عنوان راهنمایی جامع برای حمل و نقل بین‌المللی و بازرگانی در امور گمرکی طراحی شده است. در اینجا، شما با اصطلاحاتی مانند تشریفات گمرکی، اظهارنامه، حقوق گمرکی، تعرفه، ترخیص، ترانزیت، کاپوتاژ، بازرسی، ارزیابی، حراج و مصادره گمرکی آشنا خواهید شد.
ترخیص کالا:
ترخیص کالا از گمرک فرآیندی پیچیده است که نیازمند آگاهی از قوانین و مقررات مربوطه، اسناد و مدارک مورد نیاز و مراحل مختلف انجام کار دارد. در این آموزش، گام‌های اساسی برای ترخیص کالا از گمرک را به طور خلاصه شرح می‌دهیم:
1. انتخاب ترخیص‌کار:
اولین قدم در فرآیند ترخیص کالا، انتخاب یک ترخیص‌کار گمرک معتمد و با تجربه است. ترخیص‌کار به شما در انجام تمام مراحل ترخیص، از جمله تهیه اسناد و مدارک، اظهار کالا، پرداخت حقوق گمرکی و عوارض و آزادسازی کالا از گمرک کمک خواهد کرد.
2. تهیه اسناد و مدارک:
برای ترخیص کالا از گمرک، به اسناد و مدارک مختلفی مانند فاکتور خرید، قبض بارنامه، گواهی مبدا، لیست عدل‌بندی، پروانه بهره‌برداری یا مجوز فعالیت، کارت بازرگانی و … نیاز دارید. لیست دقیق اسناد و مدارک مورد نیاز با توجه به نوع کالا و شرایط آن متفاوت خواهد بود.
3. اظهار کالا:
پس از تهیه اسناد و مدارک، باید کالا را به گمرک اظهار کنید. اظهار کالا به معنای ارائه اطلاعات مربوط به کالا مانند نوع، ارزش، مبدا، مقصد، تعداد واحدها و … به گمرک است. اظهار کالا باید به صورت الکترونیکی و از طریق سامانه EPL گمرک انجام شود.
4. ارزیابی کالا:
پس از اظهار کالا، کارشناسان گمرک کالا را ارزیابی می‌کنند تا از صحت اطلاعات اظهار شده و مطابقت کالا با اسناد و مدارک اطمینان حاصل کنند. در این مرحله ممکن است از کالا نمونه‌برداری و آزمایش شود.
5. صدور پروانه گمرکی:
در صورت تطابق کالا با اطلاعات اظهار شده و عدم وجود مشکل، پروانه گمرکی صادر میشود. پروانه گمرکی سندی است که به شما اجازه می‌دهد تا کالای خود را از گمرک ترخیص کنید.
6. پرداخت حقوق گمرکی و عوارض:
برای ترخیص کالا از گمرک، باید حقوق گمرکی و عوارض مربوط به آن را پرداخت کنید. نرخ حقوق گمرکی و عوارض برای هر نوع کالا با توجه به تعرفه گمرکی آن تعیین میشود.
7. آزادسازی کالا:
پس از پرداخت حقوق گمرکی و عوارض، می‌توانید کالای خود را از گمرک ترخیص کنید. برای این کار، باید پروانه گمرکی و سایر اسناد و مدارک مربوطه را به درب انبار گمرک ارائه دهید.
اصطلاحات امور مهم گمرک:
آشنایی با اصطلاحات و مفاهیم کلیدی در امور گمرکی، برای هر کسی که در تجارت بین‌المللی فعالیت می‌کند، چه به عنوان واردکننده، صادرکننده، ترخیص‌کار یا حتی خریدار و فروشنده کالا، ضروری است.
ماده1: مفاهیم اصطلاحات بکار برده شده در این قانون، طبق تعریفی است که از طرف شورای همکاری گمرکی بصورت مجموعه برای کشورهای عضو منتشر شده و یا می شود مگر اینکه در بندهای ذیل یا در سایر مواد این قانون از آن تعریف دیگری بعمل آمده باشد:
اظهار کالا چیست؟
اظهار کالا به گمرک بیانیه ای کتبی یا شفاهی است که بر اساس مقررات این قانون اظهار کننده، رویه امور گمرکی مورد نظر خود را درباره کالا مشخص می کند و اطلاعات مورد نیاز برای اجرای مقررات گمرکی را ارائه می دهد.
اظهار کننده کیست؟
اظهار کننده کالا صاحب کالا یا نماینده قانونی او می باشد که کالا را برابر مقررات این قانون به گمرک اظهار می کند. در اظهار الکترونیکی صاحب کالا یا نماینده قانونی وی به استناد گواهی رقومی (دیجیتال) تایید شده از مراکز مجاز صدور گواهی مذکور بعنوان صاحب کالا یا نماینده قانونی اظهار کننده شناخته می شود.
اظهار نامه اجمالی گمرکی چیست؟
اظهار نامه گمرکی سندی است که به موجب آن شرکت حمل و نقل، فهرست کلی محمولاتی که باید تخلیه و یا بارگیری شود را هنگام ورود و یا خروج وسیله نقلیه از کشور اعلام می نماید.
اماکن گمرکی چیست؟
اماکن گمرکی انبارها، باراندازها، اسکله ها، فرودگاه ها، ایستگاه های راه آهن، محوطه ها و هر محل یا مکانی است که تحت نظارت گمرک بوده و برای انباشتن و نگهداری کالاها به منظور انجام تشریفات گمرکی استفاده می شود. این اماکن می تواند انبارهای گمرکی، انبارهای اختصاصی و سردخانه های عمومی باشد.
ترخیص کالا از گمرک چیست؟
خروج کالا از اماکن گمرکی پس از انجام تشریفات گمرکی مربوطه است.
ترخیصیه گمرک چیست؟
ترخیصیه گمرک سندی است که به موجب آن شرکت حمل و نقل (کریر و فورواردر) پس از احراز هویت، بلامانع بودن انجام تشریفات گمرکی توسط گیرنده کالا را به گمرک اعلام می نمایند.
تشریفات گمرکی چیست؟
تشریفات گمرکی کلیه عملیاتی است که در اجرای مقررات گمرکی انجام می شود.
تضمین گمرکی چیست؟
تضمین گمرکی وجه نقد، ضمانتنامه بانکی و بیمه نامه معتبری است که برای اجرای الزامات مندرج در مقررات گمرکی نزد گمرک سپرده میشود.
تعهد نامه گمرکی چیست؟
تعهد نامه گمرکی قبول الزام کتبی یا الکترونیکی که شخص را در برابر گمرک برای انجام یا عدم انجام عملی ملزم می کند.
حقوق ورودی گمرکی چیست؟
حقوق ورودی گمرکی معادل 4% ارزش کالا به اضافه سود بازرگانی که توسط هیئت وزیران تعیین می گردد بعلاوه وجوهی که به موجب قانون، گمرک مسئول وصول آن است و به واردات قطعی کالا تعلق می گیرد ولی شامل هزینه های انجام خدمات نمی شود.
حمل یکسره گمرک چیست؟
حمل یکسره گمرک به ورود کالا به اماکن گمرکی و خروج کالا از اماکن مذکور بدون تخلیه و تحویل با رعایت مقررات این قانون گفته می شود.
روز اظهار کالا در گمرک چیست؟
روز اظهار کالا در گمرک به زمانی که اظهار نامه امضا شده به ضمیمه اسناد مربوطه توسط اظهار کننده به صورت دستی یا الکترونیک به گمرک ارائه می شود و شماره ثبت دفتر ثبت اظهارنامه به آن اختصاص می یابد.
سازمان جهانی گمرک (شورای همکاری گمرکی)
سازمان بین الملل یا بین الدولی که بر اساس کنوانسیون مورخ 24 آذر 1329 هجری شمسی مطابق با 15 دسامبر 1950 میلادی ایجاد گردیده است و کشور ایران در اسفند ماه سال 1337 هجری شمسی به آن پیوسته است.
سیستم هماهنگ شده کد گذاری کالا HS Code:
توصیف و کدگذاری کالا بر اساس کنوانسیون بین المللی سامانه هماهنگ شده توصیف و نشانه گذاری (کدگذاری) کالا مورخ 14 ژوئن 1983 میلادی که به تصویب شورای همکاری گمرک رسیده و جمهوری اسلامی ایران بر اساس ماده واحده قانون الحاق دولت جمهوری اسلامی ایران به کنوانسیون یاد شده مصوب 20/06/1373 هجری شمسی به آن پیوسته است.
شرکت حمل و نقل بین المللی:
شخص حقوقی که به موجب مقررات قانونی، مجاز به انجام عملیات حمل و نقل بین المللی است.
صاحب کالای تجاری کیست؟
صاحب کالای تجاری شخصی است که نسخ اصلی اسناد خرید و حمل به نام او صادر شده (و در مورد کالای خریداری شده با تعهد سامانه بانکی، آن اسناد از طرف بانک مهر شده) و ترخیصیه نیز به نام او باشد یا اسناد مزبور به نام وی ظهرنویسی و صحت امضا واگذارنده از طرف مقام صلاحیت دار گواهی شده باشد.
قلمرو گمرکی چیست؟
قلمرو گمرکی قسمتی از قلمرو کشور است که در آن قانون امور گمرکی اعمال می شود.
کالای تجاری چیست؟
کالای تجاری کالایی که به تشخیص گمرک ایران برای فروش صادر یا وارد می گردد اعم از این که به همان شکل یا پس از انجام عملیات اعم از تولیدی، تفکیک و بسته بندی به فروش برسد.
کالای داخلی چیست؟
کالای داخلی، کالایی که در قلمرو گمرکی کشور تولید یا ساخته شده یا کالای خارجی است که ورود قطعی شده است.
کالای گمرک نشده چیست؟
کالای گمرک نشده کالایی که تحت نظارت و کنترل گمرک است ولی تشریفات گمرکی آن بطور کامل انجام نشده است.
کالای مجاز چیست؟
کالای مجاز کالایی که صدور یا ورود آن با رعایت ضوابط نیاز به کسب مجوز ندارد.
کالای مجاز مشروط چیست؟
کالای مجاز مشروط کالایی که صدور یا ورود آن نیاز به کسب موافقت قبلی یک یا چند سازمان دولتی دارد.
کالای ممنوع چیست؟
کالای ممنوع کالایی که ورود یا صدور آن بنا به مصالح ملی یا شرع مقدس اسلام به موجب قانون ممنوع است.
کنترل های گمرکی
کنترل های گمرکی به اقداماتی که توسط گمرک به منظور حصول اطمینان از رعایت مقررات گمرکی صورت میگیرد گفته می شود.
مرجع تحویل گیرنده در گمرک
مرجع تحویل گیرنده در گمرک یکی دیگر از مفاهیم امور گمرکی است که به شخص حقوقی که به موجب قانون یا قراردادهای متکی به قانون مسئولیت تحویل و نگهداری کالاهای مربوط به عموم اشخاص را که تشریفات گمرکی آن انجام نشده است در اماکن گمرکی بر عهده دارد گفته می شود. این اصطلاح شامل سازمان جمع آوری و فروش اموال تملیکی نیست.
مقررات گمرکی چیست؟
مقررات گمرکی به قوانین و مقررات اعم از آئین نامه های اجرایی، دستور العمل ها و بخشنامه های که نظارت یا اجرای آن بر عهده گمرک است گفته می شود.
هزینه های انجام خدمات:
وجوهی که در قبال انجام خدماتی از قبیل هزینه اشعه ایکس (ایکس ری)، مهر و موم، پلمپ، باربری، انبارداری اماکن گمرکی، آزمایش و تعرفه بندی، مراقبت، بدرقه، توزین کالا و خدمات فوق العاده دریافت می شود و شرایط، ضوابط و مصادیق آن متناسب با خدمات انجام شده تعیین می گردد. قابل ذکر است سه بند (ع)، (غ) و (ف) در ماده 2 قانون صادرات و واردات نیز مورد اشاره قرار گرفته اند که با تصویب این قانون بند 1،2 و 3 ماده مذکور لغو شده اند.
